การเจริญเติบโตของต้นไม้ ไม่เพียงแค่ต้องการน้ำ ปุ๋ย หรือดินยึดเกาะเท่านั้นนะครับ แต่ยังต้องการอากาศไว้หายใจด้วย หากเราใช้ดินปลูกอย่างเดียว ดินแน่นไปจะทำให้ราก หายใจไม่สะดวก ระบายน้ำได้ไม่ดี ทำให้แคคตัสเจริญเติบโตช้า หรือรากเน่าตายได้ “หินภูเขาไฟ” จึงมีความสำคัญมาก ฟังชื่อแล้วอาจจะสงสัย ว่าหินอะไรมาจากภูเขาไฟ แล้วมีไว้ทำอะไร จะดีกับต้นไม้จริงหรือไม่ วันนี้ LivingPop เลยจะพาเพื่อนๆ ไปรู้จักกับเจ้าหินภูเขาไฟกันฮะ ตามไปดูกันเล้ยยยยย!
“หินภูเขาไฟ” คืออะไร?
หินภูเขาไฟ หรือ หินพัมมิซ (Pumice) เป็นหินแก้วภูเขาไฟชนิดหนึ่ง ซึ่งมีฟองก๊าซเล็กๆ อยู่ในเนื้อมากมายจนคล้ายฟองน้ำ สาเหตุที่หินชนิดนี้มีรูพรุน เกิดจากเมื่อครั้งยังเป็นหินเหลวร้อน เมื่อไหลหรือเคลื่อนตัว จะทำให้อากาศเข้าไปแทรกภายใน และเมื่อเย็นตัวลงก็เกิดเป็นรูพรุนนั่นเองฮะ
ทำไมหินภูเขาไฟจึงเหมาะกับแคคตัส?
เหตุผลที่ทำให้หินภูเขาไฟเหมาะกับแคคตัส เป็นเพราะว่าแคคตัสมีระบบรากที่ตื้นและเน่าง่ายมาก เราจึงต้องใช้วัสดุที่โปร่ง ระบายน้ำได้ดี ซึ่งคุณสมบัติของหินภูเขาไฟนั้นทำให้ดินโปร่ง ดังนั้นหินภูเขาไฟจึงเป็นส่วนหนึ่งในการผสมกับวัสดุปลุกอื่นๆ ด้วยนั่นเอง คุณสมบัติของหินภูเขาไฟที่โปร่ง มีรูพรุน เหมาะแก่การระบายอากาศ และระบายน้ำได้ดี แต่ในขณะเดียวกันก็สามารถดูดซับความชื้น และปุ๋ย ได้ดีเยี่ยมเช่นเดียวกัน ทำให้นักปลูกแคคตัสจึงนิยมนำหินภูเขาไฟมาเป็นส่วนผสมในดิน หรือเป็นที่รองก้นกระถางก็ได้ครับ
แร่ธาตุต่างๆ ในหินภูเขาไฟ
หินภูเขาไฟ ไม่ได้มีดีแค่ในเรื่องความโปร่งและระบายน้ำได้ดีเท่านั้นนะ แต่ยังมีสารอาหารและแร่ธาตุมากมายให้กับแคคตัสของเราอีกด้วย ประโยชน์ของแร่ธาตุต่างๆในหินภูเขาไฟที่มีผลต่อแคคตัส มีดังนี้
- ซิลิกา ช่วยเสริมสร้างผนังของเซลล์พืชให้แข็งแรง เพิ่มความต้านทานโรคให้กับพืช
- โพแทสเซียม ช่วยทำให้ผนังเซลล์ของพืชหนาขึ้น และลำต้นแข็งแรงขึ้น ถ้าขาดก็จะทำให้พืชล้มได้
- แมกนีเซียม เป็นส่วนประกอบสำคัญของคลอโรฟิลล์ในพืช ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการสังเคราะห์แสง
- แมงกานีส เป็นส่วนประกอบของเอนไซม์หลายชนิด หรือบางคนนิยมเรียกว่า “น้ำย่อย” หากขาดธาตุแมงกานีสแล้ว ใบส่วนกลางของต้นไม้จะเกิดเป็นแผลขึ้นระหว่างเส้นใบ
- แคลเซียม เป็นส่วนสำคัญของโครงสร้างเซลล์ และช่วยให้เซลล์ของพืชทำงานได้เป็นปกติ ทำให้ท่อน้ำ และท่ออาหารของพืชแข็งแรง ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการส่งน้ำ และอาหารไปสู่ส่วนต่างๆ ของพืช แคลเซียมยังช่วยสร้างระบบรากให้แข็งแรงดูดน้ำดูดอาหารได้ดีขึ้น ถ้าขาดแคลเซียม ระบบรากจะอ่อนแอ เซลล์ของรากจะแตกง่าย โรคทางดินก็จะเข้าสู่รากได้ง่าย
เป็นไงบ้างฮะ คุณสมบัติของหินภูเขาไฟคือเยอะมากจริง ชาวแคคตัสทั้งหลายต้องมีไว้ติดบ้านกันแล้วนะ
ชนิดของหินภูเขาไฟ
โดยทั่วไปหินภูเขาไฟจะแบ่งขนาดเป็นเบอร์ ซึ่งแต่ละเบอร์ก็มีคุณสมบัติแตกต่างกันไปนะครับ อย่างเช่น
- หินภูเขาไฟขนาด 00 (ประมาณ 2-3 ม.ม) ใช้สำหรับผสมดินปลูก เพื่อช่วยเรื่องความโปร่งของดิน ลดความอับชื้น ช่วยให้รากเดินดี มีแร่ธาตุบำรุงต้น
- หินภูเขาไฟขนาด 01 (ประมาณ 5 ม.ม.) ใช้ผสมดินปลูก โรยหน้ากระถาง หรือใช้รองก้นกระถาง)
- หินภูเขาไฟขนาด 02 (ประมาณ 10 ม.ม.) ใช้สำหรับรองก้นกระถางขนาดเล็กและกลาง (กระถางขนาด 2 – 4 นิ้ว) เพื่อช่วยระบายน้ำที่รดต้นไม้ ได้ดีและเร็ว ทำให้กระถางไม่เก็บความชื้นมากเกินไป
- หินภูเขาไฟขนาด SSS (ประมาณ 20 ม.ม.) ใช้สำหรับรองก้นกระถาง ทำให้กระถางไม่เก็บความชื้นมากเกินไป
จากคุณสมบัติหินภูเขาไฟที่ได้กล่าวมาทั้งหมด จะขอสรุปเป็นข้อดีและข้อเสีย เพื่อให้เพื่อนๆ เห็นภาพกันแบบชัดๆ นะครับ
ข้อดี
- หินภูเขาไฟไม่มีปัญหาเรื่องราขึ้น
- มีความคงทนสูง ไม่ต้องเปลี่ยนตลอดอายุการใช้งานในกระถาง ไม่มีการยุบตัว ผุพังหรือบุบสลาย ซึ่งแตกต่างจากกาบมะพร้าว อิฐมอญ หรือวัสดุปลูกประเภทอื่นที่จะสูญสลายไปตามธรรมชาติ
- มีแร่ธาตุตามธรรมชาติ ช่วยทำให้ต้นไม้แข็งแรง ออกดอกสวยงาม
- หินภูเขาไฟช่วยปรับสภาพดินที่แข็งให้ร่วนซุยมากขึ้น
- มีความพรุน โปร่ง ระบายน้ำดี
- น้ำหนักเบา เบอร์ 00 หรือ 01 สามารถโรยหน้ากระถางแทนหินโรยกระถางทั่วไปได้เลย
ข้อเสีย
- ราคาค่อนข้างสูง ซึ่งถ้างบของเพื่อนๆ มีจำกัด อาจจะใช้วัสดุอื่นๆ ทดแทนได้ เช่น
- สำหรับรองก้นกระถาง ก็สามารถใช้ ถ่านดำ หรือกาบมะพร้าวในการรองก้นกระถางแทนได้ (แต่ต้องยอมรับว่าวัสดุเหล่านี้สามารถสลายไปตามธรรมชาติได้)
- สำหรับโรยหน้ากระถาง ใช้หินโรยหน้ากระถางแทนได้นะครับ ราคาย่อมเยาว์กว่า
- สำหรับผสมดินแคคตัส เพื่อให้มีความโปร่ง ระบายน้ำได้ดี สามารถใช้ ทรายหยาบแม่น้ำแทนได้
เกร็ดความรู้ท้ายบทความ
หากเพื่อนๆ อยากลองผสมดินแคคตัสด้วยตัวเอง ขอแนะนำอัตราส่วนในการผสมดิน แบบง่าย และประหยัดตามนี้ครับ
- ดินถุงปลูกต้นไม้ร่อน 8 ส่วน (ดินใบก้ามปู)
- ทรายหยาบแม่น้ำ 2 ส่วน
- ขุยมะพร้าว 2 ส่วน
- หินภูเขาไฟ 2 ส่วน
- สตาร์เกิล จี 1 ช้อนชา
ส่วนปุ๋ยออสโมโค้ท สามารถไปใส่ตอนปลูกแคคตัสได้ เพื่อความทั่วถึง แต่บอกก่อนนะครับว่าสูตรดินนี้เป็นเพียงแนวทางสำหรับผู้ที่อยากทำสูตรดินแคคตัสด้วยตนเอง แน่นอนว่าเราเองก็สามารถคิดค้นสูตรดินในรูปแบบอื่นๆ เพิ่มเติมได้ตามความต้องการเลย เพราะสูตรดินแคคตัสไม่มีตายตัว สิ่งสำคัญคือต้องโปร่ง และระบายน้ำได้ดี
เป็นยังไงกันบ้างฮะ พอจะรู้จักเจ้า “หินภูเขาไฟ” กันไปพอสมควรแล้ว ผมว่าเป็นไอเทมที่ดีที่ชาวแคคตัสควรค่าแก่การมีติดบ้านไว้นะ ถ้าใครมีงบประมาณที่เพียงพอก็ลองสั่งมาใช้ดูครับ หรือถ้ามีงบประมาณจำกัด ลองหาของอย่างอื่นมาทดแทนได้ แต่ใดๆ คือคุณสมบัติและสรรพคุณของหินภูเขาไฟมีประโยชน์ต่อเหล่าแคคตัสต้นน้อยๆ ของเราจริงๆ ลองนำไปปรับใช้ หรือสั่งมาลองผสมดูได้เลยฮะ ก่อนจะจากไปกับบทความนี้ ก็ขอให้ชาวแคคตัสทุกคนสนุกสนานกับการปลูกแคคตัสกันนะค้าบบบ 😍🌵