เมื่อพูดถึงแคคตัสสายพันธุ์ยอดฮิต อีกหนึ่งสายพันธุ์ที่จะไม่พูดถึงไม่ได้เลย คือสายพันธุ์ “แมมมิลลาเรีย” ซึ่งมีมากมายหลายร้อยชนิดครับ แต่มีแมมมิลลาเรียอยู่ 2 ชนิด ที่เชื่อว่าสาวกแคคตัสมือใหม่หลายๆ คน อาจมีความสบสน มึนงงว่ามันคือชนิดเดียวกันรึป่าว นั่นก็คือเจ้าแมมมิลลาเรียขนแกะ กับแมมมิลลาเรียขนแมว วันนี้สวนหลังบ้านเลยจะพาเพื่อนๆ ไปคลายข้อข้องใจกับปัญหาความสับสนของแคคตัสสกุลแมมมิลลาเรีย 2 ชนิดนี้กันครับ
หลายคนคงคุ้นหูกันมาบ้างแล้วกับชื่อเรียกของแมมมิลลาเรีย ที่มักถูกเรียกเป็น “ชื่อเล่น” ตามลักษณะที่เป็นรูปลักษณ์ภายนอกของแมมมิลลาเรียชนิดนั้นๆ เช่น แมมเม็ดพริก ที่มีฝักคล้ายเม็ดพริก, แมมขนนก ที่มีขนหนามคล้ายกับขนของนก หรือ แมมผู้เฒ่า ที่มีลักษณะขนยาวคล้ายกับหนวดเคราของผู้เฒ่า แมมมิลลาเรียขนแกะ และแมมมิลลาเรียขนแมวก็เช่นกัน ที่ถูกตั้งชื่อเล่นให้ตามลักษณะขนดังเช่นแมมมิลลาเรียชนิดอื่นๆ ที่กล่าวมา แต่จริงๆ แล้วแมมมิลลาเรียทั้ง 2 ชนิดนี้ มีความแตกต่างกันและมีที่มาไม่เหมือนกันฮะ เรื่องราวของทั้งสองจะเป็นยังไง ไปอ่านกันต่อเล้ย
แมมมิลลาเรีย โบคาซาน่า ซีวี. มัลติลานาต้า
(Mammillaria bocasana cv. Multilanata)
แมมมิลลาเรีย โบคาซาน่า ซีวี. มัลติลานาต้า (Mammillaria bocasana cv. Multilanata) หรือมักถูกเรียกสั้นๆว่า “แมมขนแกะ” จริงๆ แล้วคำว่า “ขนแกะ” ไม่ได้เป็นชื่ออย่างเป็นทางการนะฮะ แต่ที่ถูกเรียกแบบนี้เพราะมีลักษณะขนฟูฟ่องมองดูคล้ายขนของแกะ และถูกเรียกตามๆ กันมา บางสายพันธุ์มีขนเป็นกระจุกสีขาวเกาะอยู่บนเนินหนาม มีทั้งชนิดขนยาว ขนสั้น แล้วแต่สายพันธุ์ มีหนามแทรกอยู่กลางกระจุกขน บางชนิดมีหนามเป็นตะขอ บางชนิดถูกปรับปรุงสายพันธุ์จนหนามสั้น บางและเล็กลง จนถึงไม่มีหนาม หรือไร้หนามนั่นเอง
M. bocasana cv. Multilanata ในปัจจุบัน มีทั้งสายพันธุ์แท้ดั้งเดิม และสายพันธุ์ลูกผสม ที่เหล่านักปรับปรุงพันธุ์ต่างพัฒนามาเรื่อยๆ เดิมทีแล้วว่ากันว่า Mammmillaria multilanata เป็นแมมมิลลาเรียที่มีขนหนามยาว ฟูฟ่อง คล้ายขนของแกะ มีดอกสีขาวขนาดเล็กแทรกออกมาระหว่างตุ่มหนาม แต่ได้มีการพัฒนาสายพันธุ์มาเรื่อยๆ โดยการนำไปผสมกับ Mammmillaria bocasana ซึ่งดั้งเดิมให้ดอกสีชมพู จนเกิดเป็น Mammmillaria multilanata ที่ให้ดอกสีชมพู พร้อมๆ กับมีขนฟูฟ่องหนานุ่มคล้ายขนของแกะ จึงถูกเรียกกันติดปากมาช้านาน ว่า “แมมมิลลาเรียขนแกะ ดอกชมพู”
แมมมิลลาเรีย โบคาซาน่า
(Mammillaria bocasana)
แมมมิลลาเรีย โบคาซาน่า (Mammillaria bocasana) มีชื่อเล่นอีกหลายชื่อ เช่น Powder Puff Cactus, Powder Puff Pincushion, Snow Ball Cactus, Fishhooks แต่ละชื่อมีที่มาฮะ Powder Puff หรือ Snow Ball มาจากลักษณะของ Mammillaria bocasana ที่กลมเหมือนลูกบอล ปกคลุมด้วยขนสีขาวฟูฟ่อง ส่วนชื่อ Fishhooks มาจากลักษณะของหนามที่ยาวและมีปลายงอคล้ายตะขอ ในอดีตคนเม็กซิโกนำหนามมาทำเป็นเบ็ดตกปลาครับ
Mammillaria bocasana ในเมืองไทยถูกเรียกว่า “แมมขนแมว” เอ้า!! ก็ชื่อคล้ายกันกับ M. bocasana cv. Multilanata เลย ทำไมเรียกขนแมวอ่า?? คำว่า “ขนแมว” ก็ไม่ได้ใช้อย่างเป็นทางการในวงการพฤกษศาสตร์โลกฮะ แต่เป็นเพียงลักษณะพิเศษของ Mammillaria bocasana ที่คนไทยตั้งขึ้น เพราะเจ้าแคคตัสต้นนี้มองดีๆ ก็เหมือนน้องแมวเหมือนกัน และคำว่า “แมมขนแมว” ถูกใช้เฉพาะในเมืองไทยเท่านั้นนะ
ด้วยลักษณะพิเศษของ Mammillaria bocasana ที่มีขนหนามยาว ฟู แต่ไม่หนาแน่นเท่า Mammmillaria multilanata ทำให้สามารถมองทะลุจนเห็นลำต้นได้ ลักษณะที่ใช้แยกอีกอย่างคือ “หนาม” Mammillaria bocasana จะมีหนามที่ยาวกว่า และมีการงอที่ปลายหนามคล้ายตะขอ มีดอกสีชมพู จนถึงสีชมพูเข้ม แต่ปัจจุบันนักปรับปรุงพันธุ์ มีการผสมข้ามไปข้ามมาระหว่าง Mammillaria bocasana กับ Mammmillaria multilanata เพื่อดึงเอาลักษณะเด่นของทั้งคู่ออกมา ให้ได้สายพันธุ์แมมมิลลาเรียที่สวยงามมากขึ้น
โดยนักปรับปรุงพันธุ์ได้พัฒนาจนทำให้ Mammillaria bocasana มีลักษณะคล้าย Mammmillaria multilanata คือมีขนที่หนาขึ้น จึงอาจเกิดการสับสนระหว่าง Mammillaria bocasana กับ Mammmillaria multilanata ถ้ามองเพียงลักษณะภายนอก หากต้องการได้สายพันธุ์ที่เป็นพันธุ์แท้ๆ ดั้งเดิมของแมมมิลลาเรียชนิดนั้นๆ แนะนำให้ถามเจ้าของต้นแคคตัสต้นนั้นฮะ บางครั้งมองแทบไม่ออกเลย
โดยสรุปแล้วแมมมิลลาเรีย ทั้ง 2 ชนิด มีความแตกต่างกันในทางพฤกษศาสตร์อย่างแน่นอน เพื่อเป็นการไม่สับสนในต้นกำเนิดสายพันธุ์ แนะนำให้เพื่อนๆ เรียกเป็นชื่ออย่างเป็นทางการของน้องจะดีกว่า แต่ชื่อน้องค่อนข้างยาวและจำยาก หากจะเรียกตามลักษณะที่คุ้นเคย ว่าแมมขนแกะ หรือ แมมขนแมว ก็ไม่ผิดฮะ สำหรับสาวกแคคตัสมือใหม่สามารถเขียนชื่อเต็มๆ ของน้องปักไว้ที่กระถางก็ช่วยให้ไม่สับสนได้ครับ
วิธีการเลี้ยง
วิธีการเลี้ยงแมมมิลลาเรียทั้ง 2 ชนิดนี้ก็ไม่ยากเลยฮะ เหมือนการเลี้ยงแมมมิลลาเรียทั่วไป แต่จะมีข้อเน้นเพียงเล็กน้อยที่จะช่วยเสริมให้ทั้ง Mammillaria bocasana และ Mammmillaria multilanata มีความสวยงามยิ่งขึ้น นั่นคือแสงแดดและการรดน้ำฮะ เจ้าแกะกับเจ้าแมวเหล่านี้มีขนค่อนข้างเยอะ การได้รับแสงแดดที่เพียงพอ ประมาณ 6 – 10 ชั่วโมงต่อวัน จะช่วยให้ขนของน้องๆ ฟูฟ่องและแน่นมากยิ่งขึ้น หากได้รับแสงไม่เพียงพอ น้องๆ จะยืดยาวออกจนเสียรูปทรง มองไม่เป็นขนแกะหรือขนแมวอีกเลย และที่สำคัญขนจะบางลงครับ
นอกจากนี้การให้น้ำมีความสำคัญมากๆ อย่างที่ทราบกัน แมมมิลลาเรียไม่ปลื้มความชื้นจากน้ำเท่าไร ไม่ควรรดน้ำเยอะจนดินแฉะ รดน้ำๆ 1ครั้ง / สัปดาห์ และที่สำคัญ เพื่อขนที่สวยงาม แนะนำให้รดน้ำที่โคนของลำต้น พยายามอย่ารดน้ำให้โดนขนนะ เดี๋ยวน้องจะขนฟีบเป็นลูกหมาตกน้ำ แต่หากมีฝูงแกะฝูงแมวเป็นจำนวนมาก การรดน้ำที่โคนต้น ทีละต้นอาจไม่สะดวกนัก อาจจำเป็นต้องใช้ฝักบัวในการรดน้ำครับ
วิธีการขยายพันธุ์
วิธีการขยายพันธุ์ก็คล้ายกับแคคตัสสกุลแมมมิลลาเรียชนิดอื่นๆ ที่ได้รับความนิยมคือ การเพาะเมล็ด เนื่องจากสามารถทำได้ในปริมาณมากๆ พร้อมกัน ส่วนการชำหน่อและการกราฟต์ ก็สามารถทำได้ครับ แต่ไม่ค่อยนิยมนัก
เป็นไงครับเพื่อนๆ อ่านบทความนี้แล้วสามารถคลายข้อข้องใจเกี่ยวกับแมมขนแกะและแมมขนแมวกันได้บ้างมั๊ย ใครชอบน้อง ลองซื้อน้องมาเลี้ยงกันได้นะครับ ใจเราอาจจะฟูเหมือนขนน้องตอนเลี้ยงก็เป็นได้ 5555