ถ้าถามว่ารู้จัก ‘ป้ายกองโจร 😈’ กันไหมครับ หลายคนอาจจะส่ายหน้า ป้ายอะไร ทำไมชื่อน่ากลัวจัง แต่ถ้าถามใหม่ว่าเคยเห็น ‘ป้ายโฆษณา 🏞’ คล้ายๆ กับป้ายโฆษณาของหมู่บ้านหรือคอนโด ที่ติดอยู่ตามเสาไฟฟ้า หรือวางไว้ข้างทางริมถนนไหม อันนี้คิดว่าน่าจะร้องอ้อ! กันแน่ๆ
นั่นแหละครับ คือนิยามลักษณะของ ‘ป้ายกองโจร’ หรือ ‘Street Cutouts’
ป้ายกองโจร ที่เห็นทั่วๆ ไป มีขนาดมาตรฐานอยู่ประมาณ 2 แบบหลักๆ คือ 120 x 240 เมตร และ 240 x 240 เมตร โครงสร้างเป็นโครงไม้ขึ้นรูป แล้วติดไวนิลโฆษณาลงไป
ราคาเริ่มต้นที่ 300 บาท ต่อ 1 ป้าย แต่จะมีจำนวนขั้นต่ำในการสั่งทำ ถ้าสั่งทำน้อย ก็จะแพงขึ้นไปอีก ป้ายกองโจรโดยมากจะถูกติดตั้งอยู่ 2 ตำแหน่งคือ ข้างทาง และผูกติดกับเสาไฟฟ้า ซึ่งร้านที่รับพิมพ์ป้ายก็จะมีเซอร์วิส บริการตระเวนติดป้ายให้ด้วย
ป้ายโฆษณาลักษณะนี้ จะเห็นผู้ใช้บริการหลักๆ อยู่ไม่กี่ประเภทเช่น ป้ายโฆษณาโครงการจัดสรร, ป้ายโฆษณางานมหรสพ, ป้ายโปรโมชั่นลดราคา และ ป้ายหาเสียง
✅ ในฝั่งของป้ายหาเสียงไม่ว่าจะผูกติดบนเสาไฟฟ้า หรือวางไว้บนข้างทาง ก็ไม่ผิดกฎหมายครับ เพราะป้ายหาเสียงขอนุญาตกับทางเทศบาล หรือหน่วยงานที่ดูแลพื้นที่ชัดเจนอยู่แล้ว สังเกตได้ว่าป้ายหาเสียงอาจจะมีตราประทับของเทศบาล หรือผู้อนุญาตติดอยู่ ถือว่าไม่ผิดกฎหมาย และติดตั้งไว้ได้ตามเวลาที่กำหนด
❎ แต่ป้ายกองโจรแบบอื่น ที่ไม่ขออนุญาตจะไม่มีตราประทับหรือสติกเกอร์ดังกล่าวครับ
อันที่จริง การวางป้ายโฆษณา หรือขอติดตั้งป้ายโฆษณามี “พระราชบัญญัติรักษาความสะอาดและความเป็นระเบียบเรียบร้อยของบ้านเมือง พ.ศ. ๒๕๓๕” (มักจะเรียกกันว่า “พรบ.ความสะอาด”) ระบุรายละเอียดในการขอติดตั้งป้ายไว้อยู่ ในมาตรา 10 และ มาตรา 11 ซึ่งสามารถหาอ่านได้อย่างละเอียดได้ไม่ยาก แต่ผมจะสรุปสั้นๆ คือ
ถ้าจะติดป้าย ต้องขออนุญาตเจ้าหน้าที่ผู้เกี่ยวข้องก่อน (เช่นกรุงเทพฯ ก็จะเป็นเทศกิจ) ถ้าไม่ขออนุญาตแล้วเอาไปติดเลย ก็จะถูกรื้อถอนโดยเจ้าหน้าที่รัฐผู้ดูแลพื้นที่ เป็นลักษณะของการ ‘ยึดไว้’ เพื่อรอเจ้าของป้ายมาไถ่ถอนคืน
แล้วแทบจะทั้งหมด ไม่เคยมาทำเรื่องขอไถ่ถอนป้ายคืนเลย และจะมีป้ายใหม่กลับมาติด เป็นโปรโมชั่นของเดือนใหม่
ก็เหมือนกับเจ้าหน้าที่มาเคลียร์ป้ายให้ฟรีๆ แล้วทางเจ้าของสินค้าก็ติดป้ายโปรโมชั่นเดือนใหม่ต่อไปเลยเนียนๆ
ถามว่าผิดกฎหมายไหม ถ้าผิด พรบ. ก็เท่ากับผิดกฎหมาย แต่เป็นความผิดลักษณะลหุโทษ มีความผิดแค่การปรับเท่านั้นเองครับ
คุณรัตติ ณ ถลาง นิติกรกองนโยบายและแผนงานเทศกิจกรุงเทพมหานคร เคยให้สัมภาษณ์ไว้ใน Sanook! ถึงประเด็นป้ายกองโจรไว้เช่นกัน มีหลายประเด็นน่าสนใจซึ่งผมขอสรุปและขยายความให้เข้าใจกันมากขึ้นได้ว่า…
อันที่จริงแล้วการขอติดป้ายโฆษณานั้นสามารถทำได้ และในอดีตก็มีการขอหน่วยงานรัฐในพื้นที่วางป้ายโฆษณาได้กันอย่างถูกกฎหมาย
แต่ปรากฎว่าป้ายโฆษณาเยอะมาก จนรก ทัศนียภาพไม่สวยงาม บางทีก็ทำอันตรายกับคนเดินถนนครับ (เช่นป้ายบนเสาไฟฟ้าฟาดมาที่หัว เพราะมองไม่เห็น…ผมนี่แหละโดนมาแล้ว หัวสั่นเลย) จึงยกเลิกการวางป้ายโฆษณาบนพื้นที่สาธารณะของเขตกรุงเทพมหานครไป ถ้าเจอก็จะยึดไปเก็บไว้
ซึ่งป้ายที่ถูกเก็บโดยเจ้าหน้าที่ส่วนมาก “เจ้าของไม่เคยมาแสดงตัวเลย” แม้ชื่อโครงการจะเด่นหรามากๆ แต่ส่วนใหญ่มักจะปฏิเสธ ทางหน่วยงาน ก็ไม่สามารถเอาผิดได้ เพราะเป็นเรื่องที่ต้องต่อสู้ในข้อเท็จจริง ถ้าไม่เห็นว่าเจ้าของป้ายมาติดเองจริงๆ ก็เอาผิดยาก ถ้าจะเอาผิดได้ก็คือคนที่เอามาติดเท่านั้น
แต่อย่างที่บอกไปในบรรทัดก่อนครับว่า นี่เป็นความผิดลหุโทษ (เราเลยเห็นการลักลอบติดป้ายกองโจรกัน ซึ่งผมเคยเห็นช่วงเช้าตรู่วันหยุด และช่วงกลางคืน ซึ่งไม่มีเจ้าหน้าที่กวดขัน) เลยเห็นการติดตั้งป้ายกองโจรกันเป็นเรื่องปกติ
แล้วป้ายก็เยอะกว่าเจ้าหน้าที่ จะถอนยังไงไหว 😢
แล้วถ้าจ้างคนไปยืนถือป้ายล่ะ?
ส่วนการจ้างคนไปยืนถือป้ายตามริมถนน อันนี้เป็นการลักไก่เลี่ยงกฎหมายวิธีนึง เพราะถือว่าป้ายหรือธงนั้นเป็นสัมภาระของคนที่ถือ ไม่ได้เป็นป้ายที่ถูกติดตั้งไว้กับที่ครับ หรือถ้ามีการกวดขันแล้วไม่อยากถกเถียง คนที่ถือป้ายก็อาจจะหลบไปสักพัก พอเจ้าหน้าที่ไม่อยู่ก็กลับมาถือป้ายกันอีกอยู่ดี 😨
มีไหมที่ไม่ผิดกฎหมาย?
หากเป็นต่างจังหวัดบางพื้นที่ การติดตั้งป้ายอาจจะสามารถทำได้อย่างถูกกฎหมาย ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับในท้องถิ่นว่าจะดูแลกันอย่างไร ไม่ใช่ว่าจะผิดทั้งหมด แต่ถ้าเป็นเขตกรุงเทพมหานคร ถือว่าผิดถ้ามาติดป้ายบนที่สาธารณะนะครับ
แล้วถ้าอยากทำถูกกฎหมายต้องทำอย่างไร?
ผมลองค้นหาข้อมูล และเงื่อนไขการขออนุญาตติดป้ายแล้ว พบว่าใช้เวลาในการดำเนินในการขออนุญาตประมาณ 7 วัน โดยต้องส่งหน้าตาของป้ายไปให้ทางหน่วยงานที่รับผิดชอบพิจารณา เช่นในกรุงเทพฯ ก็ต้องขอไปที่ “สำนักงานเทศกิจ”
ในขั้นตอนการขออนุญาตใช้เอกสารค่อนข้างจะเยอะ มีความละเอียดยิบย่อยมากๆ ซึ่งการพิจารณาด้วยขั้นตอนที่เยอะนี่ก็อาจจะเป็นสาเหตุนึงที่ป้ายกองโจรยังคงมีอยู่
เพราะในฝั่งของภาคธุรกิจ บางทีก็รอไม่ได้ ก็แหม…ดอกเบี้ยมันวิ่งทุกวันนี่
โครงการจัดสรร (หรือโฆษณาแบบอื่นด้วยนะครับ) เลยนิยมใช้ป้ายกองโจร ลักลอบติดตั้งในพื้นที่สาธารณะ เพราะว่าเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายชัดเจน โดยไม่ต้องเสียค่าพื้นที่โฆษณา และไม่เสียเวลาในการจัดการ
ลงทุนไม่มาก แต่ได้ผลลัพธ์ที่ดี ทำไมจะไม่ใช้ล่ะ?
ป้ายกองโจรก็เลยมีแทบทุกที่ อย่างผมเอง ออกจากบ้านไปก็เจอไม่ต่ำกว่า 50 ป้าย เรียงรายตั้งแต่หน้าหมู่บ้าน ยันเกือบออกถนนใหญ่ ถ้าคนที่มองหาบ้าน หรือคอนโด ป้ายกองโจร ก็ช่วยให้ข้อมูลที่เขามองหาได้ดีมากๆ ซึ่งผมก็มั่นใจว่า คนที่เคยซื้อบ้าน หรือขับรถไปยังย่านต่างๆ เพื่อจะมองหาที่อยู่โครงการใหม่ๆ ก็ได้ป้ายกองโจรนี่แหละครับ ให้ข้อมูลเบื้องต้น
แต่ถ้าคนที่เขาไม่ได้มองหาสิ่งเหล่านี้ล่ะ? ป้ายกองโจร ก็ถือว่าเป็นสิ่งที่ทำให้เขาเดือดร้อนรำคาญใช่ไหมน้า?
เพื่อนๆ ล่ะครับ อ่านมาถึงตรงนี้แล้วคิดเห็นอย่างไรกับป้ายกองโจร มาแชร์กันในเพจของ Living Pop ได้นะครับ 🙂